จมูกหมู จมูกสั้น ปลายตัด ต้องฟังก่อนแก้

คุณมีปัญหานี้ไหมครับ เสริมจมูกด้วยซิลิโคน แรก ๆ รูปทรงจมูกก็ดูสวย ดูดี แต่เมื่อเวลาผ่านไปจมูกกลับสั้นลง ปลายตัด ปลายสั้นเหมือนจมูกหมู ถ้าคิดจะแก้ไขอย่าเพิ่งตัดสินใจแก้ก่อนได้อ่านบทความนี้ครับ

สวัสดีครับผมหมอโฮป นายแพทย์อธิคม ถนัดพจนามาตย์ ศัลยแพทย์ตกแต่ง กับแชนแนล Dr.hope plastic surgery ช่องที่ตั้งใจจะเผยแพร่ความรู้และความจริงในเรื่อง ศัลยกรรมตกแต่ง ครับ

ปัญหาจมูกหดสั้นลงหลังการเสริมจมูกด้วยซิลิโคนเป็นปัญหาที่ไม่ได้เกิดขึ้นหลังการเสริมจมูกในทันทีหรือว่าในระยะเวลาสั้น ๆ หลังการเสริมจมูก แต่มักเกิดขึ้นหลังจากเสริมจมูกไปแล้วเป็นเวลาหลายๆปี อาจจะ 5 ปี 10 ปี ขึ้นไป ทำให้เมื่อเราไปดูรูปรีวิวการเสริมจมูกหรือได้เห็นจมูกของคนที่ทำมาไม่นาน เราจะไม่พบว่ามีปัญหานี้เกิดขึ้น ทำให้ไม่ค่อยมีใครรู้และให้ความสำคัญถึงข้อเสียข้อนี้ของการใช้ซิลิโคนเสริมจมูก

ทำไมถึงเกิดปัญหานี้ขึ้น สาเหตุของปัญหานี้คือแคปซูล แล้วแคปซูลคืออะไร คือเม็ดยาหรือเปล่า ไม่ใช่ครับ แคปซูลเป็นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ผมเคยได้อธิบายเกี่ยวกับเรื่องการเกิดแคปซูลไว้ในหลายๆคลิป ในคลิปนี้ผมจะอธิบายอีกครั้งนะครับ ทุกคนคงทราบกันดีว่าซิลิโคนเป็นวัสดุสังเคราะห์ เมื่อเอาใส่เข้าไปในร่างกาย ร่างกายเราก็จะรู้ว่ามีสิ่งแปลมปลอมในเข้ามา สิ่งที่ร่างกายเราทำก็คือการสร้างเนื้อเยื่อชนิดหนึ่งขึ้นมาเพื่อเป็นกำแพงกั้นแยกระหว่างเนื้อเยื่อปกติของร่างกายกับสิ่งแปลกปลอมนั้น

โดยเนื้อเยื่อนี้จะหุ้มล้อมรอบซิลิโคนหมดทุกด้านเรียกเนื้อเยื่อนี้ว่าแคปซูล แคปซูลที่เกิดขึ้นนี้เองเป็นตัวการที่ทำให้เกิดปัญหาเนื่องจากแคปซูลมักมีการหดรัดตัวเกิดขึ้น การหดรัดตัวของแคปซูลเรียกว่า capsular contracture คนไทยเรามักเรียกกันว่าพังผืดหดรั้งหรือพังผืดหดรัด การเกิด capsular contracture นี้มักจะพูดถึงกันบ่อยในการเสริมหน้าอกไม่ค่อยพูดถึงเท่าไรในการเสริมจมูก ในการเสริมหน้าอกจะแบ่งการเกิด capsular contracture ออกเป็น 4 ระดับ 1-4 ซึ่งระดับที่ต้องทำการผ่าตัดแก้ไขแน่ ๆ คือระดับที่ 3 และ 4 แล้วการเกิด capsular contracture เกิดขึ้นกับคนที่เสริมหน้าอกทุกคนหรือไม่ คำตอบคือเกิดกับทุกคน คืออย่างน้อยจะต้องเกิดระดับที่ 1 แน่นอนครับ กลับมาที่เรื่อง capsular contracture ในจมูก ในจมูกมีการแบ่งระดับการเกิด capsular contracture หรือไม่ คำตอบคือมีครับ แต่ไม่ได้รับการพูดถึงมากเท่าการเกิด capsular contracture ในหน้าอก

ในปี 2017 ได้มีงานวิจัยตีพิมพ์เกี่ยวกับเรื่อง capsular contracture ในคนที่เสริมจมูกด้วยซิลิโคนในเกาหลีโดยคุณหมอ Yong Kyu Kim และคณะ โดยใช้การประเมินรูปถ่ายของคนที่เสริมจมูก 695 คน เป็นเวลา 18 เดือน จากการประเมินรูปถ่ายนี้สามารถแบ่งระดับการเกิด capsular contracture ได้เป็น 4 ระดับ 1-4 คล้าย ๆ กับในเต้านม โดยระดับที่ 1 จมูกดูธรรมชาติ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ระดับที่ 2 เริ่มเห็นขอบซิลิโคนได้จากภายนอก ระดับที่ 3 มีซิลิโคนเอียง และระดับที่ 4 มีจมูกที่สั้นลง ปลายเชิดรั้งขึ้นเหมือนจมูกหมู ซึ่งก็คือปัญหาที่เราพูดถึงในคลิปนี้ แล้วมันเกิดมากแค่ไหน จากงานวิจัยนี้พบว่าเกิดที่ 3% ซึ่งดูไม่มากเท่าไร แต่จำที่ผมพูดตอนแรกได้ไหมครับว่าอาการนี้มักเกิดขึ้นหลังเสริมไปแล้วหลายๆปี จากที่ผมได้แก้ปัญหานี้ให้กับคนไข้หลาย ๆ คน ผมพบว่าส่วนใหญ่มักจะทำกันมานานมากกว่า 18 เดือน ซึ่งเป็นระยะเวลาที่เก็บข้อมูลในงานวิจัยนี้ ผมจึงตั้งข้อสังเกตว่าในความเป็นจริงจำนวนการเกิดจมูกสั้นลง ปลายตัด ปลายสั้นเหมือนจมูกหมู น่าจะมากกว่า 3% ก็เป็นได้ ก่อนจะไปถึงเรื่องที่ทุกคนอยากรู้จากคลิปนี้คือเป็นแล้วแก้อย่างไร ผมขอย้อนกลับไปที่ผลของงานวิจัยนี้อีกประเด็นหนึ่งคือเรื่องซิลิโคนเอียง การเกิด capsular contracture ในระดับที่ 3 ดูได้จากการที่มีการเอียงตัวของซิลิโคน ซึ่งพบว่าเกิดขึ้น 10.8% ที่ระยะเวลา 18 เดือน พูดง่าย ๆ ก็คือ ถ้าเสริมจมูกด้วยซิลิโคนอย่างน้อย ๆ 1 ใน 10 จะเอียง และอาจจะมากกว่านี้ในเวลาที่นานมากขึ้นครับ

การแก้ไขปัญหาจมูกสั้น จมูกหมู

กลับมาเรื่องการแก้ไขปัญหาจมูกสั้น จมูกหมู แก้อย่างไร แนวทางการแก้ไขที่ทำในงานวิจัยนี้คือต้องมีการทำ capsulectomy นั่นก็คือการเลาะเอาแคปซูลออกให้หมด รวมถึงเอาชั้นไขมันและชั้น SMAS ที่อยู่ใต้ผิวหนังออกด้วย สาเหตุที่ต้องเอาออกก็เพื่อที่จะได้สามารถยืดผิวหนังให้ยาวลงมาได้ ผลจากการเลาะสิ่งที่ว่าออกจะทำให้ผิวหนังที่เหลืออยู่บางมากทำให้ต้องมีการใช้ temporal fascia

ซึ่งผมมักจะบอกคนไข้ว่ามันคือเยื่อหุ้มกล้ามเนื้อที่อยู่เหนือขมับ โดยเอามาใช้เพื่อเพิ่มความหนาให้กับผิวหนังที่ถูกเลาะจนบาง แนวทางที่ผมผ่าตัดแก้ไขก็ทำเหมือนกับในงานวิจัยนี้ ถามว่าการทำ capsulectomy ทำแบบ close ได้หรือไม่ คำตอบคือไม่ได้ครับถึงจะเปิดแผลแบบ open การทำ capsulectomy ยังยากมากเลยครับ และเป็นขั้นตอนที่ใช้เวลานานมาก ถ้าเลาะใกล้ผิวหนังมากไปก็ทะลุ ถ้าเลาะลึกไปก็เอาแคปซูลออกได้ไม่หมด ผิวหนังก็ยืดลงมาไม่ได้ แค่ขั้นตอนนี้ขั้นตอนเดียวก็สรุปได้เลยว่าปัญหาจมูกสั้นลง ปลายตัด ปลายสั้นเหมือนจมูกหมู ต้องแก้ไขโดยการทำแบบ open เท่านั้นครับ นอกจากการทำ capsulectomy ต้องมีการใช้ temporal fascia แล้ว

อีกสิ่งที่ในงานวิจัยนี้ทำซึ่งผมก็เห็นด้วยคือการใช้ septal extension graft หรือ SEG หรือที่มักได้ยินกันบ่อยๆว่าวิธียืดผนังกั้นจมูก วิธีการนี้เป็นวิธีการหนึ่งในการทำจมูกแบบ open ซึ่งเป็นการใช้กระดูกอ่อนคำ้ยันกระดูกอ่อนปลายจมูกเอาไว้กับผนังกั้นจมูก แต่มีข้อควรระวังคือในคนที่ผนังกั้นจมูกไม่แข็งแรงถ้าถูกเอากระดูกอ่อนมาค้ำยันก็จะมีปัญหาปลายจมูกทรุดหรือเอียงตามมาได้ ซึ่งในคนไทยส่วนใหญ่ผนังกั้นจมูกมีขนาดเล็ก บาง และไม่แข็งแรง แล้วแบบนี้จะทำอย่างไร

หลักการของผมในการแก้ปัญหานี้ก็คือการทำให้ผนังกั้นจมูกแข็งแรงก่อน โดยการทำให้แข็งแรงต้องอาศัยกระดูกอ่อนจากส่วนอื่นมาเย็บประกบดามผนังกั้นจมูกเอาไว้ โดยคุณสมบัติของกระดูกอ่อนที่จะเอามาใช้มีอยู่ 3 อย่าง คือ ตรง ยาว และแข็งแรง ซึ่งในร่างกายเราก็มีอยู่ส่วนเเดียวที่มีคุณสมบัติ 3 อย่างนี้ คือ กระดูกอ่อนจากซี่โครงครับ วิธีการเสริมจมูกโดยใช้กระดูกอ่อนจากซี่โครงผมเคยได้อธิบายไว้ในบทความอื่นๆ แล้ว ลองไปอ่านเพิ่มเติมดูได้ครับ

ปัญหาจมูกสั้นลง ปลายตัด ปลายสั้นเหมือนจมูกหมู หลังการเสริมจมูกด้วยซิลิโคน เป็นปัญหาที่ไม่ได้พบทันทีหรือในเวลาสั้น ๆ หลังการเสริมจมูก อาจจะพบที่เวลา 1 ปี่ครึ่งขึ้นไป โดยที่เวลา 1 ปีครึ่ง พบได้ 3% แต่อาจพบมากกว่านี้เมื่อเวลาผ่านไปนานขึ้น การเสริมจมูกด้วยซิลิโคนมีโอกาสเอียง 10% แม้ว่าตอนแรกจะตรงดี สาเหตุของการเกิดทั้ง 2 ปัญหา คือ การที่มี capsular contracture หรือพังผืดหดรั้ง พังผืดหดรัด การแก้ไขปัญหาจมูกสั้นลง ปลายตัด ปลายสั้นเหมือนจมูกหมูต้องแก้ไขโดยเปิดแผลแบบ open เพื่อเลาะแคปซูลออกให้หมด เสริมความหนาของเนื้อจมูกด้วย temporal fascia หรือเยื่อหุ้มกล้ามเนื้อเหนือขมับ และการยืดปลายจมูกโดยการใช้ septal extension graft หรือที่ได้ยินกันบ่อย ๆว่าวิธียืดผนังกั้นจมูก สุดท้าย การยืดผนังกั้นจมูกเพื่อแก้ปัญหาให้ได้ผลที่ดีและคงทน ในคนไทยส่วนใหญ่ จำเป็นต้องใช้กระดูกอ่อนจากซี่โครงครับ

ถ้าอยากให้ผมทำคลิปอะไรแนะนำกันมาได้นะครับ ถ้าต้องการให้ผมประเมินแนวทางการทำศัลยกรรม มีปัญหาเรื่องของการทำศัลยกรรมทุก ๆ เรื่อง สนใจอยากทำศัลยกรรม อยากได้คำปรึกษา ส่งรูปมาให้ผมช่วยประเมินใน line official ที่ @dr.hope ได้นะครับ

ดูคลิป จมูกหมู จมูกสั้น ปลายตัด ต้องฟังก่อนแก้

แหล่งอ้างอิง

• Kim YK, Shin S, Kang NH, Kim JH. Contracted Nose after Silicone Implantation: A New Classification System and Treatment Algorithm. Arch Plast Surg. 2017 Jan;44(1):59-64. doi: 10.5999/aps.2017.44.1.59.